HOÀNG VIỆT

Anh Hoàng Việt hiện đang làm việc tại CLB Thư Pháp của Nhà Văn Hóa Thanh Niên. Anh có kinh nghiệm thư pháp hơn 10 năm, với nét chữ uốn lượn thanh tao của Hoàng Việt, bút pháp của anh mang lại sự trẻ trung cho bộ môn thư pháp Việt!

MINH HOÀNG

Tên thật: Dương Minh Hoàng

Sinh ngày: 16/05/1985 tại Đồng Nai.

Địa chỉ: 94 Phùng Văn Cung,  phường 07, quận Phú Nhuận, Tp.Hồ Chí Minh

Sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh

Điện thoại: 0907488720

Email: minhhoagmt2000@yahoo.com 

minhhoangthuphap@gmail.com

Wedsite: http://www.minhhoangthuphap.com

http://www.hoachuviet.net

Phó chủ nhiệm clb unesco VHĐA Việt nam chi nhánh Nam Phố

Cựu Phó chủ nhiệm CLB Thư Pháp Việt Cung Văn Hóa Lao Động Thành Phố Hồ Chí Minh

Ủy viên CLB Thư pháp Nét Việt Nhà Văn Hóa Thanh Niên Thành Phố Hồ Chí Minh

Đến với Thư pháp Việt như một cách thể nghiệm một loại hình văn hóa dân tộc. Từ những năm tôi còn là cậu học sinh trung học, 

cho đến bây giờ tôi như hoài niệm lại cái thuở còn tập tành cái cọ, mài mực cái nghiên,... 

và bây giờ đây riêng tôi đã dám đem loại hình nghệ thuật Thư Pháp Việt của riêng mình giới thiệu với công chúng, 

với những người yêu thích thể loại nghệ thuật này, dù trong sáng tác là một bông hoa rất nhỏ trong vườn hoa chữ Việt.

Tôi mong rằng những cánh tay, những cái nhìn, những tiếng khen chê 

sẽ là động lực cùng chăm bón cho khu vườn này khoe sắc và tỏa hương cho cuộc đời.

* Tham gia giảng dạy lớp “ Nghệ Thuật Viết Thư Pháp Chữ Việt ” tại NVH Thanh Niên Tp.HCM từ năm 2007

được 4 khóa đầu tiên sau đó mở các lớp thể nghiệm Thư pháp Việt dành cho công chúng yêu thích 

và muốn tìm hiểu về nghệ thuật Thư pháp Việt.

Quá trình hoạt động nghệ thuật Thư pháp: 

1998 Tìm hiểu về nghệ thuật Thư pháp qua báo chí và vài cuộc triển lãm.

2000 Đến các clb yêu thích Thư pháp chữ Việt quận 1, quận 8 và quận 5. 

2001-2002 Biết đến clb Giác Ngộ và Thầy Chính Văn đang hướng dẫn lớp Thư pháp Việt đầu tiên.

Tìm hiểu và quen biết được các nhà Thư pháp lúc đó. 

Đồng thời thường xuyên đi xem các buổi triển lãm Thư pháp Việt.

2003 Tham gia clb Mỹ thuật NCV Thanh niên Tp Hồ Chí Minh 

...

• 11 – 2006 : Triển lãm Thiệp & Thư Pháp ( NVH Thanh Niên Tp.HCM )

• 12 – 2006 : Triển lãm Sắc Xuân ( NVH Thanh Niên Tp.HCM )

• 08 – 2007 : Triển lãm Lời Mẹ Ru ( Hội quán Thư Trúc Tp.HCM )

• 11 – 2007 : Triển lãm Thư Pháp – Tuổi Trẻ - Cái Nhìn ( CVH Lao Động Tp.HCM )

• 02 – 2009 : Triển lãm Ngày Hội Thơ Việt Nam ( CVH Lao Động Tp.HCM )

• 11 – 2009 : Triển lãm Lời Thầy Cô ( NVH Thanh Niên Tp.HCM )

• 12 – 2009 : Triển lãm Ngàn Xuân ( NVH Thanh Niên Tp.HCM )

• 05 – 2010 : Triển lãm Nhật Ký Trong Tù ( NVH Thanh Niên Tp.HCM )

• 26 – 09 – 2010 : Triển lãm Thăng Long Hoài Cổ ( NVH Thanh Niên Tp.HCM )

• 11 – 2010 : Triển lãm Chuyến Đò Trí Nhân ( NVH Thanh Niên Tp.HCM )

• 22 – 01 – 2011 : Triển lãm Rạng Rỡ Những Mùa Xuân ( NVH Thanh Niên Tp.HCM )

• 19 – 05 – 2011 : Triển lãm Sáng Mãi Tên NGƯỜI ( NVH Thanh Niên Tp. HCM ) 

- Giới thiệu quyển sách độc bản " Sáng mãi tên Người " nhân kỷ niệm 121 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh.

• 01 – 06 – 2011 : Trển lãm Nét Chữ Việt - Tâm Hồn Việt ( Nhà thi đấu TDTT Phú Thọ , Tp.HCM )

• 04 – 06 – 2011 : Triển lãm Hành Trình Cứu Nước Của Hồ Chí Minh ( Bến cảng Nhà Rồng Tp.HCM )

* 06 - 2011 : Triển lãm tại không gian nghệ thuật Festival Biển Nha Trang

* 24 – 07 – 2011 :Triển lãm kỷ niệm 5 năm thành lập clb Thư pháp Cung Văn Hóa Lao Động Thành Phố Hồ Chí Minh 

với chủ đề “5 năm 1 chặng đường”.

* 30- 07- 2011: Triển lãm sắp đặt Thư pháp Việt với chủ đề "Lời mẹ ru" 

tại Gallery Thạch Thư Xá 

* 07 - 08 - 2012 : Triển lãm cá nhân mini về chủ đề "Đạo Hiếu" (Quán cafe Cõi Mộc 17F Đặng Văn Ngữ , Q3)

* 10- 09- 2012 : Triển lãm cá nhân với chủ đề "Tĩnh và động" ( NVH Thanh Niên Tp.HCM )

* 14- 09- 2012: Báo cáo chuyên đề về tác phẩm Thư pháp với chủ đề "Tĩnh và Động" ( NVH Thanh Niên Tp.HCM)

* 04 - 03 - 2012: Triển lãm nhóm Hoa chữ Việt với chủ đề "Công Dung Ngôn Hạnh" 

nhằm kỷ niệm ngày quốc tế Phụ Nữ 8/3/2012 tại quán cafe Lều Chõng (55/1 Trần BÌnh Trọng, P.5, Q. Bình Thạnh, TP.HCM)

* 07 - 04 - 2012: Tham gia triển lãm và biên tập sắp đặt tác phẩm "Thư pháp và Vũ Đạo" tại không gian Thư pháp Festival Huế 2012

* 02 - 05 - 2012: Triển lãm Thư pháp mùng đại lễ Phật Đãn 2012 tại không gian vườn thiền chùa Diệu Pháp quận Bình Thạnh

...

Một số tác phẩm tiêu biểu của Thư pháp Minh Hoàng

VIÊN NGỘ

Trong cuộc đời sáng tác của mình, thư pháp họa của Viên Ngộ không chỉ mang đến giá trị thưởng thức mà còn giúp cảm hoá con người.

Đến với thư pháp chữ Việt, Viên Ngộ không chỉ mang đến người xem sự trải nghiệm huyền bí trong các tác phẩm mà ông còn mang đến cho người xem một phong cách mới lạ, độc đáo - phong cách họa chữ nên tranh (thư pháp họa). 

Nhà thư pháp Viên Ngộ bên tác phẩm độc đáo của mình

Độc đáo viết thư pháp thành hình tượng

Có xem kĩ thư pháp họa của Viên Ngộ, mọi người mới thấy được những nét độc đáo trong những tác phẩm của ông. Nó không giống như các bức thư pháp thông thường mà là một sản phẩm của sự kết hợp hài hòa giữa hình ảnh và chữ viết. Những đường nét đầy sáng tạo mà lại uyển chuyển kỳ diệu được tác giả liên kết bằng chữ Việt thật tinh tế và sâu lắng biết bao.

Ông bảo: “Việc dùng chữ từ ý tưởng để viết thành hình tượng là cả một quá trình của sự hình dung và sáng tạo. Khi viết tên một nhân vật nào đó, dù có nổi tiếng hay không cũng phải có thời gian tìm hiểu con người ấy ra sao, tính nết của họ thế nào và thông qua các cuộc nói chuyện để tìm cảm xúc trình bày trong thư pháp nhằm khắc họa đúng nhất về nhân vật ấy. Như vậy mới tạo được bức thư pháp họa vừa đẹp vừa có hồn mà lại mang ý nghĩa cuộc sống của con người”.

Để thực hiện được điều này, Viên Ngộ phải tìm được cái tốt của mỗi người để vẽ, hầu hết phát huy được tính chân  thiện  mỹ trong con người để cho người xem đọc được, hiểu và cảm được. Ông cho biết: “Có nhiều đêm bỗng nhiên nảy ra ý tưởng, từ trên giường tôi bật dậy, lấy bút vẽ nghuệch ngoạc ra giấy (nháp) để lưu lại ý tưởng. Mình cũng có tuổi rồi, nếu không nháp lại ngay từ lúc đó thì rất dễ đánh mất ý tưởng hay. Có nhiều tác phẩm tôi không phải dùng một ý tưởng không thôi đâu, phải dùng nhiều ý tưởng để lắp ghép, kết hợp chúng với nhau mới thành một tác phẩm hoàn chỉnh. Vậy nên, tôi luôn luôn có sẵn những tờ giấy nháp và cây viết chì đặt ở đầu giường, khi nào ý tưởng nảy sinh thì viết ngay vô đó, rồi thực hiện viết hoàn chỉnh sau”.

Kể lại những kỷ niệm viết chữ (thư pháp họa) cho nhân vật, nhà thư pháp họa Viên Ngộ kể lại: “Mới đây, có cô tên là Diệp Vy đang bị sốc về cậu con trai của mình vì tính ương ngạnh, khó bảo của nó đã đến nhờ tôi viết cho một chữ nhằm cảm hóa. Tôi phải nghĩ rất nhiều, mất 4 đêm trăn trở mới nảy ra ý tưởng và đã hình thành chữ Diệp Vy theo biểu tượng cây đèn thần. Nó thể hiện niềm hy vọng của người mẹ (Diệp Vy) sẽ chiếu soi, cảm hóa cái tâm của cậu con khó bảo đó. Biểu tượng cây đèn thần ấy đã có tác dụng, sau khi viết cho Diệp Vy vài tháng, cậu con trai của cô ấy dần dần ôn hòa với mọi người hơn, dễ bảo hơn rất nhiều".

Lối thư pháp độc tôn

Thư pháp họa là lối viết chữ mới có hình tượng tạo cảm xúc chứ không phải chữ đơn thuần như thư pháp truyền thống. Thế nên, những họa sĩ có xu hướng thương mại không thể len lỏi vào hàng ngũ những người họa thư pháp được, bởi tốn nhiều thời gian mà thu nhập không tương xứng. Người xem phải chiêm nghiệm khi thấy cảnh núi cao trong bức tranh Bình An, thấy trăng, mây và thuyền buồm để minh họa cho chữ Quê Hương...

Người xem rất thích thư pháp họa chữ Ơn Thầy của Viên Ngộ, trong đó có hình tượng người đưa đò qua sông, có cánh buồm căng gió lướt nhanh trên sóng nước. Để tạo sự hài hoà, Viên Ngộ cũng đặt luôn một vài câu thơ do ông tự sáng tác.

Một điểm đặc biệt trong thư pháp họa của Viên Ngộ là ông không dùng hai màu trắng - đen cổ điển, mà sử dụng giấy màu, mực màu để họa. Ông bảo: “Tôi không chạy theo đời thường dễ tính, mà bắt người xem phải suy nghĩ, nghiền ngẫm bức tranh để từ đó cảm được mà hiểu ra ý nghĩa của nó. Về kỹ thuật có thể còn non kém nhưng về ý tưởng thì phải đạt trình độ cao thì con chữ mới nhiều ý nghĩa.

Nhà thư pháp Viên Ngộ thổ lộ: “Người viết thư pháp họa phải biết phối hợp tới 7 môn nghệ thuật (họa, thơ, triết lý, võ thuật, nhạc) thì bức tranh mới đạt đến đỉnh điểm của nghệ thuật thư pháp. Tất cả những bức thư pháp họa ông viết đều phải có tiến trình nhất định, không có chữ nào ông viết nhanh hơn một tuần. Cách viết chữ của ông có vẻ kỳ quái nhất trong giới viết thư pháp ở nước ta. Ông cho hay: “Khi viết thư pháp họa tôi thường phải nín thở, xuống tấn để giữ thăng bằng, có thế mới có thể viết mạnh hơn, con chữ thanh thoát, có hồn hơn. Đó là một cách thiền, thiền làm nên tứ để viết, lúc đó con chữ sẽ nhẹ đi rất nhiều khi vẽ.

Đến với thư pháp nhờ cơ duyên Năm 1995, cơ duyên và sự may mắn đã đến với Viên Ngộ. Trong lần đi xem triển lãm đầu tiên tại Thiền viện Vạn Hạnh, ông có những xúc cảm khi được chiêm ngưỡng nhiều bức thư pháp điêu luyện của tác giả. Từ đó, ông bắt đầu đam mê và tìm hiểu rất nhiều về thư pháp nhưng không thích theo đường lối thư pháp cũ. Ông giác ngộ: “Thư pháp phải là chữ viết độc đáo, gây ấn tượng mạnh và cho người xem sự tốt lành trong chính con chữ mình viết ra”. Bằng suy nghĩ ấy, năm 2001, ông bắt đầu tự chiêm nghiệm, tự học để bước chân vào con đường thư pháp.

BÙI HIẾN

Bùi Hiến, thư pháp gia chữ Việt

Nổi tiếng với danh hiệu “Ông đồ của thơ Bùi Giáng”, thư pháp gia Bùi Hiến rất hay tổ chức những đợt triển lãm thư pháp thơ Bùi Giáng. Lần này cũng không ngoại lệ, trong số những bức thư pháp mà ông mang đến với sinh viên trường ĐHKHXH&NV cũng có nhiều thơ Bùi Giáng. Có thể qua đợt triển lãm này, ngoài việc thưởng thức nét bút, có bạn sẽ cảm được đôi chút về thơ của thi sĩ Bùi Giáng chăng?

Với vẻ ngoài rất nghệ sĩ và lãng tử, phong cách của thư pháp gia Bùi Hiến rất phóng khoáng và vui vẻ. Nét chữ của ông luôn tràn đầy sức sống mãnh liệt, và trong ông luôn có dồi dào năng lượng dành cho thi ca.

Trong thời gian triển lãm, thư pháp gia Bùi Hiến sẽ có vài buổi viết thư pháp tại chỗ theo yêu cầu của sinh viên.

CÁC TÁC PHẨM:

   

TRIỀU NGUYÊN

Bạn đọc và người xem đài cả nước không còn lạ với các gương mặt nghệ sĩ Quảng Nam tại TP.HCM như: Phan Huỳnh Điểu, Vũ Đức Sao Biển, Trần Quế Sơn (nhạc sĩ), Nhật Minh (diễn viên điện ảnh), Mỹ Tâm, Đàm Vĩnh Hưng, Ánh Tuyết (ca sĩ), Ngọc Sang, Thúy Vinh (nghệ sĩ diễn ngâm), Phạm Văn Hạng, Trần Hoài (họa sĩ), Tường Linh, Sơn Thu (nhà thơ), Nhật Ánh, Vũ Hạnh (nhà văn) Nguyễn Thiên Chương, Bùi Hiến (thư bút), nhưng sẽ thiếu sót nếu không nhắc đến “vua” thư họa chữ Việt-Triều Nguyên.

Không chỉ là thư pháp gia chữ Việt, ông còn là một thi sĩ. Với dáng người hiền lành, mộc mạc, cách nói chuyện dễ chịu, hóm hỉnh, nét bút của ông cũng rất có thần và đặc biệt có chiều sâu. Lời bộc bạch của ông dưới đây có thể gặp được sự đồng điệu nào từ các bạn không?

“Viết thư pháp với tôi là một thú vui. Nó cũng giống như làm thơ, trước hết là làm cho riêng mình. Sau đó tặng bạn bè tâm giao. Với góc nhìn cá nhân, tôi thấy không có gì to tát. Có thể những bức thư pháp tôi viết khó có thể vừa lòng tất cả mọi người nhưng chỉ cần một người đồng điệu đã là tri kỷ. Thư pháp gần với thơ và nâng thơ lên một bậc. Xem thư pháp dễ rung động với vần điệu, tình ý lòng người…” 

Lần nào đến thăm Triều  Nguyên tôi cũng mê mẩn ngắm các bức thư  họa của anh. Ngoài vẻ đẹp của hồn chữ Việt còn có niềm luyến tiếc một loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo từng có một thời đăng quang rực rỡ thì nay đang có nguy cơ lụi tàn, vì các “vua” của bộ môn này “sắp thoái vị” do quá già mà chưa có người kế thừa. Triều Nguyên thuộc “tuýp” người đa năng, sở trường 4 lĩnh vực: thư họa-hội họa, thư bút-thơ mà không qua trường lớp. Mới đây anh còn được bạn đọc, các Tăng Ni Phật tử biết đến là tác giả của “Thi lược lời Kinh Pháp Cú” (NXB Văn Nghệ 2009), phỏng dịch từ nguyên tác “387 câu Kinh Pháp Cú” của cố Hòa thượng Thích Thiện Siêu bằng thể thơ lục bát.

Thư họa “A Di Đà Phật”

Anh quê Đại Lộc, Quảng Nam. Là Phật tử thuần thành lúc 34 tuổi, ăn chay trường 17 năm. Nhờ đức tính sùng đạo, sớm tiếp nhận đạo pháp và nhờ năng khiếu “trời cho trò chơi” nghệ thuật, lập nên tên tuổi, lấp lánh chữ Tâm trong cách thể hiện nghệ phẩm, trong giao tiếp chân tình, rất gần gũi chứ không hề nghĩ “chơi không đem lại cái lợi, không chơi!”.
Triều Nguyên là cây cọ thư họa Quảng Nam duy nhất còn sót lại ở TP.HCM. Theo anh, thư họa xuất xứ từ Trung Quốc, Hàn Quốc, du nhập vào Việt Nam cách đây hơn một thế kỷ. Anh được một nghệ sĩ vô danh truyền thừa, và do đam mê anh trở thành người thầy của chính mình. Tính khái niệm và tính sáng tạo dựa trên bố cục nhập tâm, Triều Nguyên phối hợp tinh tế giữa sự chắc chắn và sự phóng túng thường thấy ở người nghệ sĩ để đưa vào nghệ phẩm thư họa hình ảnh chim, bướm, tre trúc, long phụng uốn lượn cực kỳ linh hoạt, sống động như mây bay nước chảy.
Ở bức "A Di Đà Phật”, Triều Nguyên nghiên cứu kỹ thuật viết một chữ sao cho đúng phong cách thư họa và được tăng cường do nhập định và lòng tin bằng các nét mảnh lờ mờ và nhanh, những đường cong thuận nghịch chiều kim đồng hồ, những “khoảng trống bay bổng” được chế ngự tài tình như không hề dụng công, cứ để các con chữ tự do tung tăng bay nhảy trên trang giấy, nhưng không vì thế mà thấy sự yếu kém hay bất cân đối. Xét về mặt bố cục, từ chữ A đầu đến chữ Phật cuối, Triều Nguyên ít sử dụng nét đậm nhưng giàu màu sắc, và mức phức tạp cứ tăng dần nhờ động tác xòe cọ (một loại cọ chẻ chuyên dùng giống như răng lược) để quay nhẹ nửa vòng, tạo sự uyển chuyển như lưu thủy ở đôi long phụng, và kết thúc bằng cách ngắt nhẹ tưởng như đơn điệu ở chữ i, a, t trước khi nhấc cọ lên khỏi mặt giấy, chuẩn bị cho nét tiếp theo. Việc biểu hiện cá tính trong các nghệ phẩm thư họa của Triều Nguyên vẫn tiếp tục gây cảm hứng và làm say đắm nhiều người vốn yêu thích loại hình nghệ thuật này. Tiếc rằng, thư họa chữ Việt ngày càng hiếm và có nguy cơ thất truyền.
Không chỉ phát tiết ở thư họa mà còn tài hoa ở hội họa. Ở bức "Bồ Đề Đạt Ma quá giang”, ta thấy chiếc áo choàng của vị Tổ sư được kéo lên làm mũ trùm đầu, chỉ để lộ vầng trán hói và gồ lên, còn đôi mắt mở lớn và cái miệng lộ hẳn nhờ khung nền màu đen của bộ râu, của cặp lông mày như hai thanh kiếm vắt ngang, kéo dài ra gần mang tai. Những nét nhấn mạnh màu đen thu hút sự chú ý tới cái miệng và ở đôi mắt với cái nhìn đăm đắm về phía trước. Trong khi những đường gấp, dợn sóng của chiếc áo thanh mảnh, mềm mại, bay bổng, tương phản với đường cong mạnh mẽ và dày ở khuôn mặt, tạo hiệu ứng sống động không chỉ với nhân vật mà cả khoảng không xung quanh. Triều Nguyên còn  khéo léo sử dụng kỹ thuật thư bút đưa vào bức họa “một cây gậy” bằng đường sổ ngang vắt qua vai nhân vật, trông nhẹ hẫng, mặc dù đang quảy chiếc giày và hồ lô. Cách thể hiện biểu tượng một Lão Hòa thượng mạnh mẽ đi qua sông bằng xâu chuỗi hạt vừa kỳ tích, vừa huyền bí khiến người ta không cảm thấy sức nặng và sự cân bằng nơi nhân vật ngay cả khi vị Tổ sư đứng trên chuỗi hạt, và gió thổi mạnh để qua sông.






Triều Nguyên còn là cây cọ xuất sắc ở lĩnh vực thư bút Việt. Toàn bộ nghệ phẩm của anh, ngoài việc tham dự triển lãm ở Hội hoa Đà Lạt, Hội An, Đà Nẵng, TP.HCM, anh còn “trưng bày” ở nhà của bạn bè, tới đâu cũng thấy bóng dáng Triều Nguyên. Nếu làm một phép so sánh về mặt ổn định, mỹ cảm, và vẻ mạnh mẽ thì phong cách biểu đạt của Triều Nguyên hoàn toàn khác biệt với các cây cọ khác. Thế nhưng với anh, tâm huyết vẫn là thơ. 32 bài thơ trong Bay đi hạt cát (NXB VHSG, 2007) là chuỗi kết nối giữa thơ truyền thống và phá cách, rất riêng về mặt trí tuệ và biểu cảm. Tâm đắc hơn, Thi lược lời Kinh Pháp Cú, ngay khi sách phát hành, lập tức được nhà chùa và Phật tử đón nhận vì tính chính xác của bản dịch, tính truyền cảm của thơ lục bát, và trên hết là anh đã giàu công nhiều năm nghiên cứu 10 bộ Kinh Pháp Cu của nhiều tác giả khác nhau để chọn dịch 1/10 bộ. Dưới đây là một câu kinh Pháp Cú được Triều Nguyên dịch bằng thơ: Ngôi nhà che chắn kỷ cương/Ngại chi nắng lửa mưa sương lọt vào/Tu thường tỉnh giác khôn nao/Chân tâm hồ dễ nhiễm trào dục tham (Nguyên tác - Nhà khéo lợp kín ắt không bị mưa dột; cũng vậy, người tâm khéo tu ắt không bị tham dục lọt vào).

LÊ XUÂN HÒA

Cái tin nhà thư pháp Thanh Hoằng Khê Lê Xuân Hòa ra đi mãi mãi, đã làm cho không ít người ngậm ngùi thương tiếc, không chỉ trong giới thư pháp, thư họa Việt Nam, mà còn cả trong lòng những ai đã từng tri diện với cụ, được cụ tặng chữ, hoặc được biết đến cụ cho dù chỉ là “văn kỳ thanh bất kiến kỳ hình”..

Một “biểu tượng” của làng thư pháp Việt Nam.

Trong làng thư pháp Việt, hiếm có thư gia nào, được cả người chơi thư pháp chữ Hán, lẫn thư pháp chữ Quốc ngữ, luôn nhắc tới trong niềm kính trọng như cụ Lê Xuân Hòa. Sống gần đủ một thế kỷ, chứng kiến bao cuộc thăng trầm của lịch sử dân tộc, cũng như những biến đổi hình thái kinh tế xã hội từ phong kiến sang XHCN; lại là người xuất thân từ giòng dõi nho gia, lớn lên giữa lúc đạo Nho thất thế, trải qua nhiều oan khuất và lưu lạc hơn nửa đời người nơi mảnh đất nghìn năm văn vật nhưng không phải quê nhà. Lê Xuân Hòa là một trong số ít những người chơi chữ ở Việt Nam chứng kiến được toàn cảnh bức tranh “thư pháp Việt”, từ cái buổi “qua đường không ai hay” đến khi môn nghệ thuật này có cho mình một cái gì đó mang ý nghĩa là của người Việt làm nên.

Từ những năm cuối cùng của thế kỷ XX đến nay, phong trào thư pháp Việt nói chung, bao gồm cả thư pháp chữ Hán và chữ Quốc ngữ phát triển rầm rộ cả về chất và lượng trên phạm vi cả nước, thì cũng chính trong thời gian này, thư họa gia Lê Xuân Hòa cũng bước sang cái tuổi “cạn mùa tuế nguyệt”. Người ta nhắc nhiều đến tên ông trong những cuộc triển lãm thư pháp lớn gần đây ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, khi mà ông chỉ còn tham gia triển lãm bằng những tác phẩm được sáng tác từ khi ông còn khỏe, như một niềm kích lửa cho các tác giả thư pháp @. Hành nhiệm ấy, không chỉ đơn thuần là khích lệ, mà sâu xa hơn, là sự truyền lửa cho thế hệ trẻ hôm nay, với những ai quý trọng chữ thánh hiền, đang âm thầm tiếp nhận, lặng lẽ duy trì và hân hoan phát triển nghệ thuật này.

Cái hình ảnh về nhà thư pháp tiền bối Lê Xuân Hòa, với chòm râu bạc, nụ cười tươi sáng, cánh tay thanh thoát đưa bút thảo chữ ở Văn miếu Quốc tử giám mỗi khi tết đến xuân về, như in vào lòng người dân Hà thành nhiều năm qua. Cho đến khi, người ta thấy xuất hiện trong sân Văn miếu những cuộc trình diễn thư pháp với quy mô lớn, toàn là những “ông đồ thời @”, trong trang phục quần tây áo sơ mi, túi giắt điện thoại di động, và sau lưng họ là những tấm poster cỡ lớn đượm chất công nghệ, công chúng hiểu được rằng, ở đây, ngay trong cái sân quốc học này, đã có một cuộc chuyển giao sâu sắc. Mặc dù vậy, những người trẻ chơi thư pháp hôm nay ở Việt Nam, dù có cởi bung khái niệm thư pháp ra đến đâu đi nữa, thì với họ, tài sản lớn nhất của thế hệ đi trước để lại, chính là những di sản về nhân cách và triết lý sống cao đẹp của chữ thánh hiền ngấm trong những thư gia như Lê Xuân Hòa, Nguyễn Văn Bách, Lại Cao Nguyện, Cung Khắc Lược…để lại trong chính quá trình hoạt động thư pháp, gần cả cuộc đời các cụ. Nhưng đúng lúc này, khi cái “mùa xuân thư pháp Việt” đang trổ những bông hoa mang hương sắc Việt, thì cụ Lê Xuân Hòa lại mỉm cười ra đi trong niềm thanh thản…

Nét chữ còn nguyên dấu anh tài…

Khi cụ chưa qua đời, có lời đồn rằng, ở Việt Nam tính cho đến cuối thế kỷ XX, chỉ có duy nhất thư họa gia Lê Xuân Hòa là “chuyên nghiệp” về thư pháp. Cụm từ chuyên nghiệp ở đây được hiểu với nghĩa là sống bằng nghề viết chữ. Thế nhưng, sự chuyên nghiệp ấy, theo như phong thanh dân trong làng thư pháp ước tính, thì cụ cũng chỉ trải qua khoảng mươi lăm hai chục năm thôi. Đó là giai đoạn từ khi cụ về hưu đến những năm 1990 -1995. Với bất cứ ai cầm bút lông chơi thư pháp, cũng hiểu được rằng, cái nghề đứng thứ nhất trong bốn thứ là chữ, tranh, sành, kiểng này, phải cần chơi đến cuối đời mới mong thành tựu. Mọi thành công trước đó, cũng chỉ là những lát cắt nhỏ lẻ, làm nền tảng cho công phu tập luyện. Với cụ Hòa, có lẽ như điều nhận xét ấy là đúng sự thật.

Bao nhiêu thăng trầm dâu bể từ buổi bỏ xứ Thanh ra đất kinh kỳ, cho đến khi thôi không đảm đương các công việc xã hội nữa, cứ như ngấm cả vào nghiên mực đặc sánh, quyện trong nét bút tài hoa, lao đi trong nét thảo thư và hành thư đới thảo nổi tiếng của cụ. Để rồi, những bức chữ ấy, không chỉ đến với những người yêu văn mến chữ, mà còn được các chính trị gia trong và ngoài nước ngưỡng mộ, trân trọng. Cụ tặng chữ cho các nguyên thủ quốc gia như nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải…với những chữ thể hiện nhân cách, con người, công việc của từng người được tặng. Cụ nhìn thấy người, biết người đó cần chữ gì để cho họ, điều đó nói lên rằng, trước tiên cụ đã nhìn thấy mình bằng ánh mắt khiêm nhường và trái tim trong sáng. Đó cũng chính là cái Đạo của chữ, mà cũng là cái đạo của người chơi chữ vậy.

Với cách hiểu, thư pháp là nghệ thuật dùng cái đẹp của chữ viết để biểu hiện cái chân, cái thiện của tư tưởng và tâm hồn, nhà thư pháp luôn coi trọng tầm cao của tư duy và cảm xúc những dòng chữ mình viết. Có thể nhận định rằng, nhà thư pháp Lê Xuân Hòa là một trong số ít những thư pháp gia ở Việt Nam đạt đến tầm như vậy. Tuy cụ đã ra đi, nhưng những nét chữ tài hoa, chứa đựng những ẩn tình sâu xa thâm thúy cụ để lại, sẽ mãi là những di sản quý cho những thế hệ đi sau học tập. Xin vĩnh biệt nhà thư pháp hàng đầu Việt Nam: Thanh Hoằng Khê Lê Xuân Hòa!

Nhà thư pháp Thanh Hoằng Khê Lê Xuân Hòa quê ở Làng Phú Khê, huyện Hoằng Khuê (Thanh Hóa). Ông sinh năm 1914, trong một gia đình có truyền thống Nho gia. Từ nhỏ Lê Xuân Hòa đã được học chữ nho. Nhưng rồi đạo Nho thất thế, không ai dùng tới. 10 tuổi, Lê Xuân Hòa bỏ khoa thi, song vẫn tự học để hoàn thiện trình độ tiểu học, đặc biệt là vốn chữ Hán. Thời ấy, cậu bé Hòa đã nổi tiếng về chữ tốt.

QUANG LĨNH

Người đưa thư pháp vào… đá 22 tuổi vào Sài Gòn lập nghiệp với đôi bàn tay trắng, 25 tuổi, Huỳnh Quang Lĩnh nổi tiếng với tài viết thư pháp trên đá (thạch thư). SGGP:: Cập nhật ngày 23/10/2007 lúc 14:27'(GMT+7) 22 tuổi vào Sài Gòn lập nghiệp với đôi bàn tay trắng, 25 tuổi, Huỳnh Quang Lĩnh nổi tiếng với tài viết thư pháp trên đá (thạch thư).

 

 Thổi hồn cho đá Sinh ra và lớn lên ở huyện Đức Phổ (tỉnh Quảng Ngãi), nơi có nhiều núi sông hùng vĩ, cái tên Quang Lĩnh như nhắc nhở anh luôn nhớ về một miền quê gắn bó. Hình ảnh quê hương hòa quyện với niềm đam mê thư pháp của Lĩnh từ những ngày còn là SV của Trường TH Điện III (Hội An, Quảng Nam). Trong hành trang của anh luôn có vài viên đá Đức Phổ. Một lần tham quan làng đá mỹ nghệ Non Nước, tài nghệ của người thợ khi thổi hồn cho những khối đá thô sơ khiến Lĩnh rất khâm phục. Lĩnh lấy viên đá trong túi ra viết vài nét tên anh. Từ sự vô tình đó, Lĩnh đã đưa nét thư pháp đầu tiên lên đá. Được nhiều người khen ngợi, Lĩnh mê sáng tạo thạch thư luôn từ đó. Tận dụng nguồn đá phong phú của quê hương, có khi anh đi nhặt đá, có khi mua về, phần lớn các viên đá đã được thiên nhiên “điêu khắc” tạo cho chúng những hình dáng đẹp nên anh chỉ cần xử lý thêm một chút trước khi viết. Viết xong, anh phủ lên một lớp sơn mài trong suốt để bảo vệ lớp chữ được bền màu với thời gian. Thư pháp trên giấy đã khó, viết lên một tạo vật thô ráp, không có khuôn mẫu như đá còn khó hơn. Nhưng cái khó nhất là làm sao để thể hiện bố cục của bức thạch thư cho hài hòa, nét chữ ghi dấu ấn lúc trọng (nét đậm), lúc khinh (nét nhẹ nhàng) và chuyển tải cả tính cách và tình cảm của người viết. Năm 2004, anh quyết định vào TPHCM lập nghiệp rồi tham gia CLB Mỹ Thuật (NVH Thanh Niên). Nhân một lần triển lãm thư pháp của CLB, anh đem thạch thư ra trưng bày thử. 100 tác phẩm thạch thư Quang Lĩnh được bán hết chỉ sau một buổi sáng.

 Đi lên từ những khó khăn Những viên đá vô tri qua những cách điệu của Lĩnh trở thành những thạch thư đẹp, hòa quyện giữa từng nét bút với những thớ gân của đá trong cái hồn của những câu thơ và ca dao, bước đầu đã được bạn trẻ Sài Gòn đón nhận nhưng bước đường để thạch thư trở thành sản phẩm được biết đến rộng rãi thì chẳng dễ dàng. Chở bao đá trĩu nặng trên chiếc xe đạp cũ, Lĩnh ngược xuôi 30-40km mỗi ngày, từ quận 7 ra Thủ Đức, có khi đạp xe xuống tận Bình Dương để chào hàng, thuyết phục ký gởi thạch thư bán ở các nhà sách.


 Lắm lúc, Lĩnh trở về với những vòng quay xe nặng trĩu vì nhiều nơi không nhận hàng. Số tiền ít ỏi mang theo ngày vào TPHCM vơi dần đi. May mắn được bạn bè động viên, giúp đỡ, Lĩnh vượt qua khó khăn của năm đầu tiên. Bước vào năm 2005, những đơn đặt hàng từ các nhà sách lớn như Nguyễn Văn Cừ, Lê Đại Hành… ngày càng nhiều khiến Lĩnh vui mừng. Anh nói: “Đá gợi sự bền vững vĩnh cửu. Câu thơ, danh ngôn ghi lên đá là những thông điệp đầy ý nghĩa tạo được niềm vui và hạnh phúc, đem lại cho người nhận cảm giác gần gũi với thiên nhiên. Có lẽ vì vậy mà thạch thư nhanh chóng được mọi người đón nhận”. Thạch thư Quang Lĩnh hiện nay đã có mặt tại các nhà sách ở TPHCM, Hà Nội, Quảng Ngãi, Đồng Nai, Vũng Tàu, Đà Lạt…



 Sức trẻ, không ngại khó khăn, theo đuổi đến cùng con đường mình đã chọn, thành quả ngày hôm nay là niềm khích lệ lớn lao với Lĩnh. Trở thành chủ của một xưởng sản xuất ở quận Gò Vấp (TPHCM) với 7 nhân viên, anh chàng ủy viên CLB Thư pháp Nét Việt (NVH Thanh niên) này cũng dành khá nhiều thời gian hướng dẫn viết thư pháp miễn phí cho các bạn trẻ tại xưởng sản xuất của anh. Tính đến nay, có hơn 15.000 viên đá trắng, 1.000 viên đá đen, đá hoa cương thư pháp của Lĩnh đã đến được tay các bạn trẻ. Lĩnh đang xúc tiến việc đăng ký bản quyền sở hữu thương hiệu Thạch thư Quang Lĩnh, tiếp tục khám phá và thử nghiệm, thổi hồn thư pháp trên những vật liệu như vỏ sò, vỏ ốc… làm nên những biến tấu độc đáo mới cùng thư pháp. 


Một số tác phẩm

LƯU THANH HẢI

Tiếng Việt không chỉ đơn thuần là những con chữ mà nó còn thể hiện nét đẹp văn hóa Việt, tâm hồn con người Việt. Có một chàng trai Hậu Giang yêu tiếng Việt đã dành tâm huyết tuổi trẻ để thổi hồn vào tiếng Việt, đó là viết chữ Việt bằng thư pháp.

Nằm tĩnh lặng nơi góc đường Lê Văn Sỹ, thư quán Nét Việt như đối lập với cái ồn ào, sôi động của cuộc sống xung quanh. Một cảm giác thật ấm cúng và bình yên khi đặt chân đến nơi này.

Chủ của thư quán này là anh Lưu Thanh Hải, một chàng trai còn rất trẻ nhưng tính tình trầm lặng, ít nói và chỉ vừa mới bước qua tuổi ba mươi. Hơn 10 năm trước, Thanh Hải từ Hậu Giang lên thành phố Hồ Chí Minh học đại học Văn Lang, ngành Kiến trúc chỉ với hành trang là nhiệt tình tuổi trẻ và vốn chữ viết đẹp với chút năng khiếu về hội họa. Những tháng ngày tham gia sinh hoạt vẽ tranh mỹ thuật màu nước ở Nhà Văn hoá (NVH) Thanh Niên TP.HCM khi còn là sinh viên đã nung nấu trong anh niềm yêu thích chữ thư pháp. 

Hồi đó, thư pháp chữ Việt chưa được nhiều người biết đến, chủ yếu là thư pháp chữ Hán. Anh tự mày mò cách viết chữ và tự rèn luyện mà không qua một trường lớp nào. Năm 2001, anh mạnh dạn tổ chức triển lãm thể nghiệm loại hình thư pháp chữ Việt và được nhiều bạn trẻ quan tâm, anh liền đề xuất thành lập câu lạc bộ (CLB) Thư pháp. Thế là CLB Thư pháp NVH Thanh Niên ra đời từ đó, do anh phụ trách và trực tiếp dạy viết thư pháp chữ Việt.

Từ đó cho đến nay, CLB của anh đã có 24 thành viên gạo cội. Đa số họ là sinh viên và có chung niềm yêu thích thư pháp chữ Việt. CLB của anh cũng đã tổ chức được hơn 20 cuộc triển lãm tranh chữ thư pháp tại NVH Thanh Niên. Đến tháng 6 năm 2007, anh Hải thành lập thư quán Nét Việt làm “chốn riêng” cho mình. Từ đó, nơi đây trở thành địa điểm để các hội viên gặp mặt trao đổi chuyên môn và cũng là nơi trưng bày sản phẩm của CLB, giúp hội viên có thêm thu nhập kinh tế.



Ai cũng biết thư pháp là loại chữ quý, thiên về giá trị tinh thần, thường người ta chỉ viết tặng, biếu hay cho chữ chứ mấy ai “mua chữ”. Khi được hỏi về vấn đề này, anh Hải tâm sự: “Ngày xưa, những ông đồ chỉ xem viết thư pháp như một thú chơi tao nhã. Còn tôi thì lại xem nó như một cái nghề. Tôi không chỉ viết để chơi mà còn viết để “sống”. Và qua việc “bán chữ”, mọi người sẽ dễ dàng có trong tay một hay nhiều bức thư pháp với câu chữ như ý muốn chứ không phải quá khó khăn để xin được chữ như trước đây”.

  Tuy vậy tranh chữ thư pháp là một loại sản phẩm rất kén người mua. Nó không phải là một loại hàng hoá nên không thể sản xuất hàng loạt và rất khó tìm thị trường. Khách hàng tìm đến thư quán của anh không nhiều, đa số là người tuổi trung niên. Nhiều khi ế ẩm, anh buồn và nản. Nhưng anh xác định khi kinh doanh loại hàng này sẽ gặp nhiều khó khăn về thị trường tiêu thụ. Vì vậy, ngay từ khi có ý định mở thư quán, anh đã không đặt lợi ích kinh tế lên hàng đầu.

Anh biết để thư pháp chữ Việt có được chỗ đứng trên thị trường và được mọi người ưa chuộng, cần phải trải qua một thời gian dài. Theo anh, nhu cầu của mọi người về thưởng thức chữ thư pháp ngày càng cao nên loại hình thư pháp chữ Việt sẽ có nhiều triển vọng trong tương lai. Với nhiệt tình và niềm đó, cuối năm 2006, anh Hải đã thành lập công ty TNHH Văn hoá Nét Việt và cho ra đời website

http://www.thuphapnetviet.com nhằm quảng bá thương hiệu của mình đến các địa phương trong cả nước và để sản phẩm đến được với nhiều người hơn.

Quan sát thư quán tôi thấy những bức thư pháp anh treo toàn là chữ Việt, chỉ có vài ba bức có một hoặc vài chữ Hán. Anh Hải cho biết: “Trước kia chưa có tiếng Việt nên ông cha mới mượn chữ Hán của Trung Quốc để viết. Giờ đây, chúng ta đã có tiếng Việt thì phải dùng chữ viết của dân tộc. Mỗi lần viết thư pháp chữ Việt là tôi lại thấy tự hào về đất nước và con người mình. Tôi mong mọi người sẽ thêm yêu và cùng giữ gìn bản sắc tiếng Việt”.


Những gì anh đã và đang làm chỉ mới là thử nghiệm. Tuy chưa đạt kết quả như mong đợi nhưng nó thể hiện một tấm lòng đối với tiếng dân tộc. Chắc rằng nhiều người cũng có tâm huyết như anh. Họ thật sự là những “ông đồ” đang tồn tại giữa đời thường, chứ không phải chỉ có trong quá khứ như nhà thơ Vũ Đình Liên đã từng than thở: 
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ.

MỘT SỐ TÁC PHẨM THƯ PHÁP

  

HỒ CÔNG KHANH

Thư Pháp Gia HỒ CÔNG KHANH




Sinh năm 1955 tại Quảng Nam- Đà Nẵng
Trước 75 học Đại học Vạn Hạnh Sau 75 làm nghề tự do
Thỉnh thoảng có làm thơ & viết văn, thư pháp
Lúc rãnh nghiên cứu nghệ thuật chữ viết  
Địa chỉ liên hệ: 76 Bạch Đằng - Đà Nẵng
EmaiL: nhuanquoc@yahoo.com

Sách đã in:
1.Chữ Quốc ngữ và vấn đề liên quan
tới Thư pháp (NXB. Văn nghệ TP.HCM)
2.Sông nước trầm tư    (NXB Văn nghệ TP.HCM)
3.Ơn nghĩa sinh thành (NXB Văn nghệ TP.HCM)
4.Bùi Giáng trong tôi    (NXB Văn nghệ TP.HCM)
Sách sắp in:
1. 100 chữ tâm  ( thảo bút)
2. Mưa nguồn     ( thảo bút)
3. Quà tặng thơ họa ( thảo bút)


Hồ Công Khanh : " Thư pháp chữ Việt phải được đóng trong ngoặc kép "

( Thứ Hai, 25/04/2011 - 00:33 )
Thư pháp trong nỗ lực phát triển, sáng tạo và định hình để trở thành “đứa con có hôn thú” của nền nghệ thuật Việt Nam là một vấn đề còn nan giải. Hồ Công Khanh - nhà thư pháp được xem là người xông xáo trong lĩnh vực mới mẻ này. Trước khi lên đường ra Hà Nội dự triển lãm thạch thư pháp theo lời mời của Hội Kiến trúc sư Hà Nội, Hồ Công Khanh đã có cuộc trao đổi với Quảng Nam cuối tuần xung quanh mối tương quan giữa nghệ thuật đương đại với bộ môn nghệ thuật thư pháp.

Chữ Quốc trong câu: “Nguyện cầu quốc thái dân an thế giới hòa bình chúng sinh an lạc” tại lễ hội Quán Thế Âm - Ngũ hành sơn - Đà Nẵng.

P.V: Là một người có tâm huyết và có thể nói là dấn thân một cách trọn vẹn, làm việc, nghiên cứu nghiêm túc và viết nhiều sách về về thư pháp chữ Việt, vậy anh có nhận định gì về thư pháp chữ Việt hiện nay ? Và liệu chúng ta đã có nền thư pháp chữ Việt hay chưa ?

Trước hết, “thư pháp chữ Việt” phải được đóng trong ngoặc kép, bởi đó là điều tất yếu vì chưa có một hệ thống lý luận nhất quán về loại hình nghệ thuật này. Tuy nhiên, không phải một sự khơi mở về loại hình nghệ thuật này là không có những khám phá mới, ý niệm mới và khuynh hướng mới.

P.V: Có thể nói, anh là một trong những nhà thư pháp chữ Việt đầu tiên có bộ sưu tập thạch thư thuần mực xạ - bút lông qui mô và hoành tráng. Anh có thể diễn giải thêm về thú chơi “cũng lắm công phu” này?

Chất liệu là một tác động, tương tác để tạo ra cảm hứng sáng tạo. Chính vì lẽ đó, đá cũng là một chất liệu sau khi đã thử nghiệm và sử dụng qua nhiều chất liệu khác. Cũng nên nói thêm, đá là một chất liệu tự nhiên kỳ ảo, vẻ đẹp diệu kỳ của nó càng làm cho các nhà thư pháp có được một nền tảng khi chiêm nghiệm sự cấu tạo những hoa văn, đồ thị trên thân đá. Từ đó có được nguồn cảm hứng mới mà những chất liệu khác khó có được. Và mực xạ cũng vậy, nó được hình thành từ chất than của những loại cây tùng bách, xem như sự phối ngẫu giữa đá và than mang ý nghĩa tuần hoàn của tạo hóa, đó là cuộc trở về của thiên nhiên trên lộ trình tro bụi được mô phỏng bằng bàn tay người nghệ sĩ.

Nhà thư pháp Hồ Công Khanh (trái) đang viết chữ Tâm.

P.V: Ý hướng của anh về con đường phát triển thư pháp chữ Việt ? Anh có mở lớp dạy về bộ môn nghệ thuật này?

Hiện nay có nhiều khóa học mà tôi đã dạy về bộ môn nghệ thuật thư pháp trong tinh thần nghệ thuật là không rập khuôn, gợi mở sự sáng tạo cho từng học viên, làm phong phú thêm cấu trúc chữ Việt.

P.V: Cảm nhận của anh về phong khí nghệ thuật đương đại và thư pháp, liệu có gạch nối hay mối tương quan nào giữa hai khía cạnh trên?

Nghệ thuật hiện nay, cho dù có những khám phá mới, nhưng vẫn còn vương vấn những phong thái cũ, không nhất quán giữa sự ảnh hưởng và sự sáng tạo. Thí dụ như nghệ thuật sắp đặt hoặc bố cục - Installation - thì chưa nói lên được ý tưởng và nội dung của từng cá thể làm công việc đó mà chỉ thấy phảng phất một lối chơi của những họa sĩ phương Tây. Hoặc là tranh thủy mặc màu trên giấy xuyến chỉ, các họa sĩ Nhật Bản đã thể hiện cách đây 40 năm nhưng với Việt Nam thì vẫn là cái gì đó còn mới mẻ lắm! Sự tương quan, dường như đó là đặc điểm tất yếu trong khái niệm nghệ thuật. Tôi không thể nhận định trên những bước đi chập chững của một sự khai phá như thơ tân hình thức chẳng hạn). Thiết nghĩ hãy chờ đợi thêm và nên nhận định về giá trị của nó ở cuối đường hoặc gần giống như vậy.

P.V: Xin cám ơn anh về cuộc trao đổi lý thú này!

Một số tác phẩm trên đá của Hồ Công Khanh :

 

Và một số tác phẩm khác: